Dokumada hammadde krizi büyüyor! İTHİB’den üyelerine mektup
Geride bıraktığımız yıl olağanlaşma adımları sonrası ertelenen talebin harekete geçmesi, tüm emtia fiyatlarında ani yükselişe yol açtı. Bunlar ortasında iplik hammaddesi olan pamuk, polyester elyaf ve viskon da yer aldı. 2020 Ağustos ayından bu yana polyester elyafın kg fiyatı yüzde 58 artarak 0,83 dolardan 1,31 dolara, pamuğun fiyatı yüzde 40 artarak 10,5 TL’den 14,75 TL’ye ve viskonun fiyatı da ise yüzde 68 artarak 1,40 Euro’dan 2,35 Euro’ya yükseldi.
Bu durum iplik fiyatlarına da yansıdı. Bu esnada dolar kurunun 8,50 TL’leri aşması ve artan yurtdışı talebi yerli iplik üreticilerinin ihracata yönelmesini de beraberinde getirdi.
Türkiye ihracatçılar Meclisi (TİM) bilgilerine nazaran geride bıraktığımız yıl 1.7 milyar dolarlık iplik ihracatı gerçekleştirilirken kelam konusu sayı bu yılın ocak ayında ise bir evvelki yılın birebir periyoduna nazaran 40 milyon dolar birden artarak 203 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2020’de dokumacılık ipliklerinde ithalat ise 2 milyar 498 milyon dolardı.
Yerli kumaşçıya iplik yok
Lakin bu periyotta yerli üretimde de hareketlilik arttı. Örme sanayi temsilcileri yüksek fiyatları göze alarak yerli üreticilerin kapısını çaldı fakat ya uzun termin müddetleri ile karşılaştı ya da doluyuz karşılığını aldı.
Türkiye hem pamuk hem de polyester iplikte yüzde 50’nin üzerinde dışa bağımlı olduğunu vurgulayan Örme Sanayicileri Derneği (ÖRSAD) Lideri Fikri Kurt, “iplik fiyatları son 6 ayda yüzde 70’e yakın artmasına karşın almak istiyoruz. Lakin alamıyoruz. Şu an örme sanayi hammadde bulamıyor. Hammadde krizi yaşıyoruz” dedi. Hali hazırda pamuk ipliği ithalatında yüzde 5-8 ortası ek vergi uygulanırken kelam konusu oran polyester ve viskon iplikte ise çok daha yüksek.
Daha evvel yerli üreticiyi korumak için getirilen vergilerin artık birtakım üreticiler tarafından suiistimal edildiğini aktaran Kurt, “Şu anda bu şirketler irtibatlarını Brezilya ve Çin üzere ülkelere yapıyor ve Türkiye’de üreticileri besleyecek yeteri kadar üretim yok deniliyor. Bir taraftan da bunu fiyatları daha fazla üst çekmek için kullanıyorlar. ‘Nasıl olsa malımı yurtdışına satabiliyorum’ anlayışındalar” sözlerini kullandı. Kurt, şöyle devam etti: “Ham husus alıp iplik olarak ihraç ediyorlar. Bu formda kazanılan katma kıymet çok az. Meğer iç piyasaya verse örme kesimi, dokuma kesimi, boya terbiye, konfeksiyon yan endüstrisi kazanacak. 1 dolarlık hammadde 10 dolarlık bitmiş eser olarak ihraç edilecek. Türkiye’nin katma kıymetli eser ihracatı artacak, bunu geliştirmemiz lazım. Dokuma kesiminde 1 milyon kişi ekmek yiyor bunları da düşünmek lazım. Şu an eser istiyorum 20 gün sonrasına sıra veriyorlar, sipariş alamayanlar bile var. Ben üretim yapamazsam hazır giysi ihracatı da azalacak.”
Yerli üreticiye öncelik tavsiyesi
İstanbul Dokuma ve Hammaddeleri İhracatçı Birlikleri Lideri Ahmet Öksüz ise artan termin müddetlerinin tüm dünyada yaşanan bir sorun olduğunu belirterek, “Planlı çalışan firmalarda daha az dert var lakin spot piyasalarda istediğiniz vakit iplik bulması güç. Satın almalarda biraz daha disiplin gerekiyor. İhracat konusunda ise biz de dokuma birlikleri olarak üyelerimize bir tavsiye mektubu gönderdik. Türkiye’nin daha katma pahalı eser ihraç etmesi ismine önceliği iç piyasaya vermeleri tavsiyesinde bulunduk. İplik ihracatını yasaklama üzere bir şey kelam konusu olamaz. Şirketlerin taahhüdü var” açıklamasında bulundu. İthal esere uygulanan ek vergi konusunda ise Öksüz şu tabirleri kullandı: “Konfeksiyon dalının ‘ek vergi var, biz getiremiyoruz, çok yüksek’ sözleri yanlış. Aslında ipliğin yarısı dahilde süreç rejimi ile ithal ediliyor. Yani ihracatçı ek vergi ödemeden ihracat kayıtlı olarak malı çekebiliyor. Münasebetiyle ipliğin üzerindeki ek vergiler buna sebep değil.”
“Yurtdışında fiyat tutturmak zorlaşacak”
Yağmur Tesktil İdare Konseyi Lideri Yavuz Kaya kurda yaşanan iniş çıkışlara paralel olarak hammadde temininde iniş çıkışların yaşanabileceğini belirterek termin müddetlerinin kurda yaşanan düşüşe paralel olarak düşmesini beklediğini aktardı. Kaya, şöyle konuştu: “Türkiye’de üretim fazla ve talep az olduğu için iplik daha ucuzdu. O devir Türkiye’ye yurtdışından çok fazla talep geldi. İplik sanayicisi de bu türlü bir talep gelince kaçırmak istemedi ve kontaklar yaptı. Döviz kurları da artınca ihracat arttı. Şu anda yaşanan sıkıntıların kaynağı bu. Artık kur düşüyor. Türkiye’de de fiyatlar çok üst çıktı. Bundan sonra yurtdışında fiyat tutturmak zorlaşacak yerli üretici için ve termin müddetlerinin de önümüzdeki günlerde 1 haftalara düşecektir.”
Ulusal ve yerli şuur kolektif olarak çalışmadı
“Zamanında biz anti damping vergilerine takviye olduk lakin artık kusur yaptığımızı anlıyoruz” diyen Biray Kumaş Genel Müdürü Gökmen Aydınlı da “Bu yerli ve ulusal fikir kolektif olarak çalışmadığında sonuç çok yeterli yere varmıyor. Yanlış siyasetler bugün bizi birkaç üreticinin eline düşürdü. O denli olunca herkes istediği fiyata mal satma peşinde. Tüm dünyada hammadde fiyatları arttı fakat Türkiye’de bu oran dünya ortalamasının çok daha üstünde. Gümrük vergileri konulunca tıpkı kalemleri Türkiye’de üreten üreticiler de eserlerin fiyatlarını üst çekti. Şu anda ithal materyalin önünün kesilmesi ve Türkiye’de kâfi üretim olmaması nedeni ile mal tedarik etmekte zorlanıyoruz. Fiyat artışları da yüzde 60’ı aştı. Buna karşın bilhassa pamukta birtakım üreticiler satmamayı tercih ediyor. Dokuma mukadderatına tek edildi” diye konuştu.
Yener Karadeniz/Dünya
