VEGAN HAREKET: FANTASTİK FUNGHI

Bahis esaslı modaevlerine gelince daima emsal savunmalara tanıklık ettik. Kürk ya da deri kullanımı kelam konusu olduğunda geleneklere ve markanın ruhuna ne kadar bağlı olduklarını dinleyip durduk. Akabinde bir vicdan rahatlatma olarak, (ki aslında daha da zalimi) özel olarak yetiştirilen hayvanlar gündem oldu. Tahminen de son beş sene içinde etik pahalar masaya yatırılmaya başladığında ise ‘suni’ malzemelere karşı olan ilgi de arttı. Lakin kısa müddet sonra üretim evresinde kullanılan plastiklerin de tabiatla dost olmadığının aşikar olduğunu gördük. Muz kabuklarının, mısır yapraklarının koleksiyonlarda kullanıldığı bu moda yaklaşımının yalnızca gövde gösterisi olduğu ve gerçek sürdürülebilirliğin bununla sonlu olmadığı yazılıp çizildi. Lakin mevzumuz bu değil.

Vazgeçilmez olan derinin vegan olabileceğini ve gitgide yaygınlaşabileceğini fark ettik. Üstelik bu defa esaslı modaevleri de artık geleneklerine karşı olan bağlılıklarını bir kenara bırakmaya kararlılar. En azından kimileri, şimdilik. Çünkü Gucci ve Balenciaga’yı çatısı altında bulunduran Kering tahminen de geleceğimizi değiştirebilecek yeni gerecin kullanımı konusunda yeşil ışık yaktı. Sürdürülebilirlik konusunda Stella McCartney’e danışan LVMH de bu yarıştan geri kalmak istemeyecektir. Şu anda tüm sanayinin peşinden koştuğu en hip, tahminen de tanınan malzeme mantar. Bugün yalnızca inovatif, yaratıcı ya da tabiat dostu olarak etiketlenen birkaç tasarımcının yeni eserlerinde ya da İlkbahar/Yaz 2021 koleksiyonlarında görsek de kısa müddet içinde pamuk, keten üzere sıklıkla karşımıza çıkacağına eminiz.

TEKRAR TANIŞTIRALIM: MYLO

Tasarımcıların koleksiyonlarında kullandıkları mantarlar Mylo olarak isimlendiriliyor. Yeni deri de diyebiliriz ona. Kaliforniya’da biyoenerji ve biyokimya laboratuvarı olan Bold Threads’deki bilim insanları tarafından geliştiriliyor. Mantarlardan elde edilen ‘mycelium’ isimli unsurla şekilleniyor. Laboratuvarda bu deriyi geliştirmek için harcanan müddet yalnızca iki hafta, Bold Threads’in internet sayfasına nazaran üretim kademesinde kullanılan su ve öbür kaynaklar ve bunlara bağlı olarak karbon salınımındaki ölçü da çok daha düşük. Ve öbür yapay deri ya da PVC üzere dokularda yer alan petrol bazlı içerikler de yer almıyor. Sıhhate ziyanlı değil yani. Bu ortada Alman bilim insanları tarafından yapılan bir araştırmada mylo’nun spor ayakkabılarında kullanımı sayesinde koşucuların performansında artış gözlemlenmiş.

Bilhassa Z kuşağının favori markalarından biri olan Telfar’ın vegan deriden üretilen çantası moda dünyasında “Bushwick Birkin” takma ismiyle da biliniyor.

Vivienne Westood, Gabriela Hearst ve Stella McCartney kaktüs, ananas üzere bitki ve meyvelerden üretilmiş vegan derileri aslında kullanıyordu. “Bushwick Birkin” ile nam salan Telfar, Budapeşte çıkışlı Nanushka ve Yuzefi de vegan malzemeler kullanarak it bag’ler tasarlıyordu. Lakin mantarlar ya da namıdiğer Mylo tam manasıyla moda dünyasının yüzünü aka çıkarabilecek son hip gereç.

Stella McCartney’nin mottosu “V is for Vegan”. Mylo ile üretilen koleksiyonu için “hem ziyadesiyle yumuşak, hem de sağlam ve sürdürülebilir bir materyal” yorumunu yapıyor. İşbirliği gelecek dönemde da devam edecek.

TABİATLA İŞBİRLİĞİ HALİNDE

Biraz magazin araştırması yapınca Bold Threads’in en büyük destekçileri ortasında vegan Natalie Portman ve John Legend’ın da yer aldığını görüyoruz. Mevzu moda olunca bu yeniliğin lideri ve kesimle tanıştıran bireyi kuşkusuz Stella McCartney. Lakin bence asıl beklenmedik atılım Hermès tarafından yapıldı. Geçtiğimiz ay marka ikonik Victoria seyahat çantasını tekrar yorumlayarak Mylo deriyle ürettiğini açıkladı. Öbür tüm markaların bilakis Hermès tarafından atılan bu adım çok daha kıymetli, çünkü Fransız modaevi tüm kodlarını deri üzerine kurmuştu. Bugün attıkları bu ufak adım kuşkusuz markanın hangi tarafa yanlışsız evirilebileceğinin de bir göstergesi tıpkı vakitte.

Victoria seyahat çantası, HERMÈS

Bir ikonu tekrar yorumlayan yalnızca lüks modaevi olmadı, tıpkı vakitte adidas da Stan Smith’leri mantar bazlı Mylo ile yine üretime soktu. Adidas attıkları bu yeni adımı “doğaya karşı değil, onunla işbirliği halinde olmalıyız, bu yüzden de yaratıcı prosedürleri keşfetmemiz gerekiyor” halinde açıkladı.

Stella McCartney ise heyecan verici bu yeni devri ve yeni dizaynlarını tabiat aktivisti ve müzisyen Paris Jackson’la birlikte tanıttı. Gerçi bu McCartney için yeni sayılmaz. Zira birinci sefer 2010’da tanıttığı vegan deriden yapılan Falabella Bag’i daha sonra mantardan üretilen deriyle de güncellemişti. Bu defa daha evvelki işlerinin ve öteki markaların bilakis aksesuar ve çantada değil, kıyafet üretiminde bunu kullanması da değerli. Siyah büstiyerler ve işlevsel pantolonlar koleksiyonda üretilen birinci modüller.

Iris van Herpen İlkbahar/Yaz 2021 Couture koleksiyonunda karşımıza çıkan ve katman katman açılan hayal üzere elbiseler ya da Jonathan Anderson’ın Sonbahar/Kış 2021 koleksiyonu ilhamını mantardan almıştı, lakin bu ilham yalnızca yapısal benzerlikle sonluydu.

Mantarlar gizemli, gizemli oldukları kadar tabiatın bir mucizesi olarak gösteriliyor. Tek başlarına bile karbonun negatif tesirine baş tutabiliyorlar, öteki canlılara besin desteği yapabiliyorlar. Bu yeni mucizevi hayat kaynağı hakkında bir belgesel dahi var. Oscar ödüllü Brie Larson, “Fantastic Fungi”de bu canlı çeşidine yeni bir gözle bakmamızı sağlıyor.

Yazı: Aykun Taşdöner

Fotoğraflar: Markalara İlişkin

ELLE Türkiye Temmuz-Ağustos sayısından alınmıştır.