Osmanlı periyodunda kıyafet seçimi nasıldı? İslamiyet’te giysi adaba
Küslükleri bitiren bayramlar, İslamiyet için en değerli günlerdendir. İlahi huzura erişilen bayramlarda, gelenek ve görenekleri ibadete çevirip sünnet şuuruyla hareket ederken giyilen kıyafetler bile şahsa sevap kazandırabilir. Pekala bu durumda kıyafet seçimi nasıl olmalıdır? Osmanlı devrinde kıyafet seçimi nasıldı? İslamiyet’e nazaran bayram kıyafetleri…
Bayramlar aile, akrabalık, komşuluk ve kardeşlik bağlarını güçlendiren en değerli günlerden olurken birebir vakitte sevinç ve sevinçleri bir ortada meblağ. Manevi hislerin coşkuyla buluştuğu, mü’minler ortası samimi muhabbetler oluşturan bayramda paylaşımlar da yoğunluk kazanır. Neredeyse bütün meşguliyetlerin bırakıldığı ve manevi yönelimlerin olduğu bayramlarda yapılan mezarlık ya da akraba ziyaretleri için uygun çerçevede hazırlanmak da gerekir. Bunun için sünnette yer aldığı üzere bayrama günler öncesinden odaklanırken birebir vakitte pak ve hoş elbiseleri giymek, gusletmek, misvak kullanmak yahut dişleri fırçalamak, hoş kokular sürünmek, güler yüzlü olmak hem kişinin kendisine hem de başka beşerler için başka bir mana kazandırır. Hasebiyle gelenek ve görenekleri ibadete çevirir ve sünnet şuuruyla hareket edilirse giyilen kıyafetler bile bireye sevap kapısını aralayabilir. Pekala İslamiyet’te giysi adaba nasıldı? Osmanlı ve İslamiyet’e nazaran bayram kıyafetleri…
OSMANLI PERİYODUNDA KIYAFET SEÇİMLERİ
İslamiyet için büyük ehemmiyet taşıyan Cuma günleri mü’min bayram üzeredir. Osmanlı padişahları da bugüne olan hassasiyetlerini kılık ve kıyafetleriyle gösterirdi. Öte yandan bayram günlerinde Topkapı Sarayı’nda birinci olarak, bayramlık kıyafetlerini giyen padişahlar, sabah namazını Hırka-ı Saadet’te, Enderun öğrencileriyle kılar, bayramlaşırdı.
Fransız muharrir Octavien Dalvimart Osmanlı kostümlerini anlattığı kitabında şu igfadeleri kullanmıştı:
“Türkler farklı mevsimlerde dış kıyafetlerini sık sık değiştirirler. Değişiklik günleri her yıl padişah iradesiyle belirlenir. Sultan’ın kürk değiştirdiği gün… Bu çoklukla Cuma selamlığına denk gelir. Bir has odalı merasimle sadrazamın huzuruna çıkıp vaziyeti bildirir ve derhal tüm saray halkı tıpkı kıyafeti giyer.”
İSLAMİYET’TE GİYSİ ADABI
Her kimsenin kendini yansıttığı bir stili vardır. Her dinin, her bölgenin, her örfün giysi tercihleri moda anlayışını ortaya koyduğu üzere taraf de verebilir. Renginden dizaynına kadar kişinin karakterini yansıtan kıyafetler birebir zamanda insanın dini, milliyeti, bölgesi, maddi ve manevi durumları hakkında fikir verebilir.
İslam medeniyetinin kurucusu Peygamber Efendimiz (SAV) de giysi ve kıyafet mevzuları üzerinde çokça vurgu yapmıştır. Bayan ve erkeğin kıyafeti, çocukların kıyafeti; kıyafetlerin uzunlukları, dar ve geniş oluşu, rengi, kumaşların cinsi, paklık ve kirlilikleri, Cuma ve bayram kıyafetleri, kıyafetin İslamî olan ve olmayanları üzere birçok hadis-i şeriflerinde husus almıştır.
Buhari’nin naklettiği bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (SAV), “Her Müslüman Cuma günü yıkanmalı, misvak kullanmalı ve hoş koku sürünmelidir” buyurmuştur. Bu durumda İslamiyet, imkânı olanlar için ‘israfa kaçmadan’ hoş giyinmeyi teşvik ediyor.
Ayrıca Peygamber Efendimiz (SAV) diğer bir hadislerinde de şöyle buyurmaktadır:
“Güzelce giyinip kuşanasınız. Kılık kıyafetinizi düzeltiniz. Ta ki beşerler ortasında siyah üzerindeki beyaz üzere seçkin görünesiniz.”
Ayrıca İslam’da insanı ruhen ve görünüş bakımından etkileyecek olan düşük ve yüksek kıyafetlerin de tarifi “Çok düşük kıyafet kişiyi ruhen sefilleştirip, insanî prestijini da haleldar edeceği üzere, yüksek bir kıyafet de israfa kaçmaktan öte, ruhta mezmum olan tekebbür hissini doğurabilecek, olağan insanların uzaklaşmasına ve kişinin yalnızlaşmasına sebep olabilecektir” formunda yapılır.
Bu sebeple de İbnu Ömer (r.a)’ın anlattığıına nazaran Peygamber Efendimiz (SAV), şöyle buyurmuştur:
“Çok yüksek kıyafet, çok düşük kıyafet” (Rezin tahriç etmiştir, Kütüb-ü Sitte, 5267)
